معمولا تصور میشود که جستوجوها و خرید اینترنتی و کارهای بانکی و ایمیل و چت و بازی و سرگرمی و استفاده رایگان از شبکههای اجتماعی و تماشای ویدیو و دانلود و در کل استفاده از اینترنت برای کاربر هیچ هزینهای ندارد جز همان هزینهای که بابت خرید ترافیک و بستهها پرداخت میکند. اما اکنون دیگر آشکار شده که استفاده از اینترنت برابر است با مصرف عظیم برق که گاه مصرف برق شرکتی مثل گوگل با مصرف برق چند شهر بزرگ برابری میکند. و این یعنی انتشار کربن و بحران بزرگی که اکوسیستم سیاره زمین را تهدید میکند. به عبارت دیگر، هر یک از کاربران در انرژی مصرفی اینترنت سهمی دارند.
سابق بر این، آمار دقیق میزان مصرف برق اینترنت تقریبا محرمانه بود، اما چند سالی است که توجه بسیاری از محققان به مقدار انرژی مصرفی دستگاههای الکترونیکی باعث شد تا پرده از میزان مصرف برق اینترنت در جهان برداشته شود. اکنون گزارشهایی متعدد ازسوی مراکز معتبر منتشر میشود که آمارهایی هشداردهنده ارائه میدهند. گفته میشود مصرف برق اینترنت، اعم از دستگاههای دیجیتال و زیرساختهای ارتباطی، در سال ۷ درصد رشد میکند؛ این رقم را مقایسه کنید با رشد تقاضای مصرف برق در جهان که ۳ درصد در سال است.
طبق آخرین گزارش «موسسه سلطنتی فناوری» دانشگاه سوئد (KTH) در سال ۲۰۱۹، بیش از ۱۰ درصد برق جهان را اینترنت مصرف میکند. براساس این گزارش، مصرف برق اینترنت جهان از سال ۲۰۱۲ در حدود ۲ درصد افزایش داشته که این امر نشاندهنده آثار رشد سریع اینترنت در جهان و نیز افزایش سرسامآور تعداد دستگاههای متصل به شبکه جهانی ارتباطات و خدمات اینترنتی است، خدماتی که اکنون به بخش لاینفک زندگی روزمره مردم بدل شده و به افزایش حجم ترافیک مصرفی دامن زده است. حجم ترافیک مصرفی از ۱۰۰ گیگابایت در ثانیه در سال ۲۰۰۲ به بیش از ۲۶ هزارگیگابایت در ثانیه در سال ۲۰۱۶ رسید و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۰ به بیش از سه برابر این مقدار برسد. دلیل اصلی این رشد را اولا، افزایش تعداد افراد متصل به اینترنت و در ثانی، افزایش تعداد دستگاههای متصل به اینترنت به ازای هر فرد عنوان میکنند.
آمار و شواهد مشخصا نشان میدهند که میزان مصرف برق اینترنت با توجه به سرمایهگذاری شرکتهای بزرگ چندملیتی و دولتهای غنی و فقیر – از آمریکای شمالی تا خاورمیانه – روزبهروز افرایش خواهد یافت
در سال ۲۰۱۶ تعداد دستگاههای متصل به اینترنت به ازای هر فرد ۲.۳ عدد بود که گفته میشود تا سال ۲۰۲۱ به ۳.۵ دستگاه برسد. اگرچه میزان افزایش استفاده از این دستگاهها در کشورهای مختلف متفاوت است، میزان رشد مصرف اینترنت با تلفنهای همراه تقریبا در همه جا از الگوی ثابتی پیروی میکند. در گزارش «KTH» آمده: «تمایل پرزوری در کار است تا مصرف برق را به زیرساختهای مراکز داده و شبکه بکشاند؛ جایی که هزینههای انرژی برای مصرفکنندگان چندان شفاف نیست. برخی چالشها در مورد بخشهای مربوط به شبکه و مراکز داده مشخصاند. ازجمله میتوان به گسترش «LTE» («تکامل بلندمدت» برای شبکه پهنباند موبایل) در سرتاسر جهان اشاره کرد که در میزان مصرف برق آینده بسیار تعیینکننده خواهد بود». فناوری تکامل بلندمدت» (LTE) را اغلب باعنوان نسل چهارم شبکه تلفن همراه (۴G) هم میشناسند. پس روشن است که با افزایش حجم ترافیک مصرفی، مصرف انرژی و مشخصا برق نیز افزایش مییابد. ناگفته پیداست که در کنار افزایش مصرف ترافیک اینترنت که مساوی است با مصرف بیشتر برق، ذخیرهسازی و پردازش دادههای تولیدشده در مراکز داده و همچنین فرآیند تولید دستگاههایی برای اتصال به اینترنت مثل تلفنهای هوشمند در کارخانهها نیز به انرژی و برق زیادی نیاز دارند.
اینترنت را میتوان تشنه انرژی و برق دانست. این نظام غولآسا از اجزای ریز و درشتی تشکیل شده که هر بخشش انرژی الکتریکی بسیار زیادی مصرف میکند. در واقع میتوان گفت، مصرف برق اینترنت جهان متضمن رایانهها و تبلتها و تلفنهای هوشمند و نیز فرایند تولید این کالاها در کارخانهها و همچنین شبکهها و سرورها و مراکز داده و خدمات اینترنتی است. در این گزارش، علاوه بر بررسی میزان مصرف این وسایل، تغییر روند مصرف برق نیز بررسی شده است.
با تمام این اوصاف، افزایش سرسامآور حجم ترافیک مصرفی و نیز زیرساختهای ارتباطی و مراکز دادهها خبر از آیندهای نامعلوم میدهد. آمار و شواهد مشخصا نشان میدهند که میزان مصرف برق اینترنت با توجه به سرمایهگذاری شرکتهای بزرگ چندملیتی و دولتهای غنی و فقیر – از آمریکای شمالی تا خاورمیانه – روزبهروز افرایش خواهد یافت. از این رو، چه شیفته این نظام غولآسا باشیم و تمام وجوه زندگی روزمرهمان را در ید قدرت آن ببینیم و چه مخالفش، در آینده بسیار نزدیک باید با سهم اینترنت در مشکلات ناشی از مصرف انرژی و انتشار کربن و بحران تغییرات اقلیمی مواجه شد.